Apakah
yang dimaksudkan dengan kebebasan? menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, kebebasan
ialah perihal keadaan bebas, kemerdekaan, akhbar kebebasan surat khabar
menyiarkan berita, membuat ulasan dan sebagainya tanpa dikongkong atau disekat.
Hak kebebasan bersuara pula adalah salah satu daripada sembilan perkara yang
telah pun termaktub di dalam Perlembagaan Persekutuan iaitu Kebebasan Asasi.
Kebebasan
bersuara dalam erti kata lain pula ialah kebebasan menyatakan pandangan mahupun
fikrah tanpa batas atau penapisan tentang apa yang ingin diperkatakan. Setiap
masyarakat mempunyai hak kebebasan bersuara tanpa mengira kaum, jantina atau
pangkat dan sebagainya. Walaupun Malaysia merupakan sebuah negara majmuk dari
segi agama, kaum atau ras dan budaya, kepelbagaian inilah yang mencetus
berlakunya hak dalam bersuara.
Dalam
Fasal (1) (a) Perkara 10 ada menyatakan antara ciri-ciri kebebasan bersuara
ialah rakyat telah diberi kebebasan untuk bersuara serta mengeluarkan pendapat
mereka sendiri apa yang mereka fikir, mereka juga diberi kebebasan untuk
berpersatuan, berucap dan sebagainya mengikut kehendak mereka. Selain itu,
rakyat juga bebas untuk menyebarkan maklumat yang benar, sahih dan tepat. Ciri
lainnya pula ialah rakyat bebas untuk memilih kerajaan mereka sendiri melalui
undian pilihan raya, iaitu mereka bebas memilih parti apa yang mereka inginkan.
Akibat
kewujudan hak kebebasan bersuara ini juga, semakin ramai rakyat Malaysia berani
meluahkan pendapat mereka sama ada dari sudut negatif dan juga positif mengenai
isu-isu politik dalam negara. Walhal, dengan kewujudan medan terbaru iaitu teknologi-teknologi
yang serba canggih ini, rakyat Malaysia seolah-olah tidak rasa bersalah dengan
kata-kata yang dilontarkan mereka yang mana mereka menganggap suara mereka itu
dapat mengubah landskap politik pilihan mereka sendiri bagi mentadbir negara
Malaysia.
Seperti
yang diperkatakan tadi, kewujudan medan terbaru yang dimasuki oleh manusia pada
hari ini ialah medan teknologi seperti Facebook,
Twitter, Youtube dan sebagainya yang telah dipergunakan oleh orang ramai
yang ingin melontarkan hak kebebasan bersuara dan pendapat peribadi tentang
agama, politik dan sosial sehingga pandangan tentang hal ini menjadi terlalu
banyak disebarkan ke serata dunia dengan meluasnya.
Walau
bagaimanapun, kebebasan bersuara hendaklah mempunyai batas dan hadnya yang
tertentu kerana ianya bukanlah hak kebebasan yang mutlak. Menurut Ismail
Ibrahim, melalui artikelnya di dalam akhbar Utusan, hak kebebasan bersuara
bukanlah diberikan tanpa sempadan sehingga semua orang boleh berbicara apa saja
yang ia mahu tanpa mempunyai prinsip dan asas yang tertentu.
Mengikut
undang-undang yang termaktub dalam Fasal (2), Perkara 10, Perlembagaan
Persekutuan, hak kebebasan bersuara telah dibatasi penggubalan oleh Parlimen
bagi menjamin keselamatan negara, ketenteraman awam, keistimewaan Parlimen atau
mana-mana Dewan Negeri dan hubungan diplomatik antara negara Malaysia dan
negara luar. Selain itu, ianya bagi mengelakkan penghinaan terhadap mahkamah,
perlakuan fitnah dan perbuatan yang menyalahi undang-undang.
Melihat
kepada persekitaran di Malaysia pada masa ini, ramai rakyat seolah-olah sudah
memahami apa itu makna disebalik kebebasan bersuara, malah mereka juga berani
menyuarakan pendapat-pendapat mereka dalam pelbagai jenis bentuk. Sebagai
contoh, mereka akan meluahkan pendapat-pendapat mereka melalui bentuk tulisan,
rakaman video, lukisan, perhimpunan dan pelbagai lagi dengan harapan agar
segala yang dipaparkan mereka akan dapat mencuri tumpuan dan diambil tindakan.
Tetapi
malang sekali tidaklah ramai yang tahu sejauh mana kebebasan mereka dalam menyuarakan
pendapat. Hal ini kerana ada yang terlalu bebas berkata-kata hingga boleh
mengaibkan diri sendiri serta orang ramai dan ada juga yang terpaksa dikenakan
tindakan undang-undang. Berpunca dengan keadaan inilah ramai di antara rakyat
Malaysia yang suka mencetuskan kontroversi di laman sosial kerana kadangkala
perbuatan mereka disengajakan kerana mereka ingin meraih populariti dan
mendapatkan perhatian daripada orang ramai lalu mencetuskan ramai pengikut yang
mengikuti cara mereka.
Walhal,
ada juga segelintir masyarakat yang bertindak menyuarakan ketidakpuasan hati
mereka mengenai hak kebebasan dalam bersuara yang dikatakan bebas tetapi
mempunyai sekatan. Justeru dengan timbulnya sekatan diatas hak kebebasan
bersuara, mereka dengan sewenang-wenangnya menyangka bahawa hak kebebasan
bersuara di Malaysia menjadi hak kebebasan bersuara terpilih iaitu hak ini
hanya boleh diguna pakai dalam isu-isu tertentu dan oleh orang-orang tertentu
sahaja.
Hal
ini, secara tidak langsung telah menafikan hak yang telah dijamin dalam
Perlembagaan Persekutuan. Dengan ini, bagi mengkaji sejauh manakah kebebasan
bersuara itu mempunyai sekatan-sekatan yang diwar-warkan, dibawah akan
dibincangkan kaitan antara hak kebebasan bersuara dengan undang-undang yang
telah digubal.
Disini,
penulis ingin menyentuh mengenai hak kebebasan bersuara vs. Akta Hasutan 1948. Peranan
akta ini adalah untuk menjaga demokrasi berparlimen dengan menjadikan kesalahan
bagi sesiapa yang membuat kecenderungan menghasut untuk perubahan kerajaan
dengan cara tidak sah dan juga membenci, menghina atau juga membangkitkan
perasaan tidak setia terhadap yang di-Pertuan Agong dan perbuatan mengembangkan
perasaan niat jahat dan permusuhan antara kaum atau golongan penduduk di
Malaysia.
Dengan
wujudnya akta ini, ianya telah mengehadkan kebebasan bersuara di kalangan
rakyat. Rakyat pasti tidak akan berpuas hati kerana negara demokrasi yang
mengamalkan kebebasan dalam bersuara telah menyekat mereka untuk meluahkan
pendapat dan fikiran kerana adanya undang-undang seperti akta hasutan ini.
Walhal, bagi penulis sendiri dengan kewujudan Akta Hasutan 1948 ini ianya akan
membuatkan rakyat lebih berhati-hati dan ini juga adalah demi keharmonian dan
keamanan negara.
Namun
sejak kebelakangan ini, kematangan pemikiran masyarakat di Malaysia, banyak isu
yang telah diketengahkan oleh ahli masyarakat untuk menyatakan ketidakpuasan
hati mereka terhadap kaedah kerajaan Malaysia khasnya dalam menangani isu tertentu.
Selain itu, terdapat juga ahli masyarakat yang menggunakan hak kebebasan
bersuara bagi mempertahankan hak mereka dan sokongan mereka terhadap politik
pilihan mereka sendiri.
Sebagai
contoh, antara isu-isu yang terjadi di laman sosial yang membabitkan hak
kebebasan bersuara dan akta hasutan ialah kes aktivis Ali Abd Jalil yang telah
melakukan tiga kesalahan menghasut iaitu dia didakwa telah menghina kerabat
diraja Johor dan Sultan Selangor di laman status Facebook miliknya. Ali yang dituduh menulis kenyataan berunsur
hasutan di laman Facebook dikenali sebagai
"Kapitalis Bangsat" didakwa memperkecilkan kesultanan Johor pada masa
itu, (Muzliza Mustafa, 2014).
Selain
itu, isu lain pula ialah mengenai kes seorang pendakwah Islam ditahan mengikut
Akta Hasutan 1948 iaitu Wan Ji Wan Husin, bekas AJK Dewan Ulama PAS Selangor.
Dia telah didakwa diatas kesalahan menentang pihak berkuasa agama negara ini
dan mengkritik tindakan Kementerian Dalam Negeri melarang penggunaan kalimah
'Allah' dalam Bible versi Bahasa Melayu. Selain itu, dia juga mengundang
kontroversi apabila membuat komen berkenaan raja-raja Melayu dengan berkata
Sultan tidak boleh menjadi ketua agama.
Antara
isu lain lagi ialah mengenai kes seorang aktivis mahasiswa, Adam Adli Abdul
Halim yang juga telah ditahan di bawah Akta Hasutan berpunca daripada ucapannya
yang berbaur hasutan di majlis anjuran Suara Anak Muda Malaysia (SAMM). Dia
juga salah seorang pelajar Universiti Perguruan Sultan Idris (UPSI) telah
dikenakan penggantungan selama tiga semester kerana telah memburukkan nama
universiti itu dan mengganggu ketenteraman dan keselamatan di tempat awam.
Hal
ini dapat dilihat bahawa kebanyakkan masyarakat menjadi terlalu berani untuk
menyuarakan hak kebebasan bersuara mereka tanpa mempedulikan undang-undang
negara yang sedia ada. Mengenai isu Adam Adli, tidak salah untuknya berpolitik
tetapi yang salahnya adalah tidak wajar baginya sebagai seorang pelajar
bercampur tangan di dalam hal politik dan dia sepatutnya menghormati pemimpin
walaupun pegangan politik yang berbeza. Antara isu lain yang berkaitan dengan kebebasan
bersuara dan Akta Hasutan ialah Tragedi Rusuhan Kaum 13 Mei 1969 yang meragut
ratusan nyawa dan juga demonstrasi haram seperti Bersih.
Secara
konklusinya, hak kebebasan bersuara telah diberikan secara mutlak kepada rakyat
Malaysia namun dengan penggubalan Akta Hasutan 1948 ini, ianya telah membuatkan
terdapat beberapa halangan untuk seseorang itu meluahkan segala yang terpendam
di fikiran mereka. Mereka tidak boleh sesuka hati bersuara sesuatu kerana
dikhuatiri berbaur seperti hasutan mahupun fitnah. Walhal, sekatan ini adalah
penting dan wajar untuk memastikan keamanan dan kesejahteraan negara. Walaupun
dalam masa yang sama terdapat segelintir masyarakat yang berharap agar Akta
Hasutan 1948 ini dimansuhkan supaya mereka bebas untuk menyuarakan pendapat
mereka tanpa adanya halangan. Walau bagaimanapun, keselamatan dan kestabilan
negara ini perlu dikekalkan. Demokrasi tidak bermakna jika negara menjadi
huru-hara selepas pemansuhannya Akta Hasutan. Bak kata pepatah, menyesal di
kemudian hari sudah tiada gunanya.